شخصیت متعالی مجید و قهرمانی او
فرهنگ فلسفی (لالاند) ، چنین تعریفی از شخصیت ارائه میدارد : ” شخصی که خصایص والایی را که موجبات تمایز فرد انسان را از موجودی زیستی فراهم می سازد، در حدی برین به منصه ی ظهور گذارد. ”
شخصیت ، ابعاد مختلفی دارد. مثلا ، شخصیت اخلاقی، شخصیت اجتماعی ، شخصیت حقوقی ، شخصیت سیاسی ، شخصیت علمی ، فلسفی ، مبارزاتی و . . . و . . .
کسانی هم گهگاهی سراغ شده میتوانند که شخصیت چند بعدی دارند و صفات و محسنات مختلفی بر محور شخصیت آنها می چرخند. و یا بعبارت دیگر، جوهرخصوصیت های اخلاقی ، اجتماعی ، حقوقی ، سیاسی ، علمی ، فلسفی ، مبارزاتی و . . . درترکیب شخصیت آنها تداخل دارد.
شخصیت، بگونه ی متداول آن در بر گیرنده ی پاره یی صفات و خصال برجسته و شناخته شده مانند نیروی اراده ، فرماندهی داهیانه ، پیشوایی شایسته ، شجاعت لازم مبارزاتی ، ممیزات اخلاقی ، آزاده گی و وارسته گی و . . . میباشد. و یا باید گفت که شخصیت ، ترکیب زنده یی از کلیه عناصر تشکیل دهنده ی موجود انسانی شامل وجدان نا آگاه ، ضمیرآگاه ( و نا آگاه) میشود که گونه های مختلف رفتاری ، آرمانی ، هنجاری و سایر کنشها و واکنش های انسانی را احتوا مینماید.
مجید کلکانی نیز یکی از شخصیت های برجسته و وارسته جامعه ی افغانی درروزگار ما بود. صفات و ملکات وی بیانگر فکر روشن ، اندیشه ی متعالی، اراده ی پولادین ، شهامت لازم ، ایمان و اعتقاد به تغییر و دگر گونی ارتقایی ، اخلاق نیکوی انسانی، مهارت رهبری ، قدرت شناخت علمی از جامعه و اوضاع خاص آن و بالاخره ، پیشقدم در راه رفع موانع ، مشکلات و سختی های اجتماعی و مبارزاتی بوده است .
خطه ی آریانا ی قدیم ، خراسان بزرگ و افغانستان معاصر، تعداد زیادی ازشخصیت های مبارزو قهرمانان ملی ضد تجاور و ضد استبداد را در مسیرت تاریخی و اجتماعی خویش آزموده و پیموده است مانند زال زر، رستم ، سهراب ، کاوه آهنگر، یعقوب لیث ، ابومسلم خراسانی ، استاد سیس ، بابک خرمدین ، مازیار، ابن مقفع ، مزدک، صاحب الزنج، سرخ جامه گان ، سنباد و صدها قهرمان دیگر و در عصر ما ، مجید کلکانی.
چرا مجید قهرمان شد ؟ مجید ، قهرمان مصنوعی ، تبلیغاتی و مصلحتی نبود ، بلکه با برخورداری از معنا و ماهیت واقعی ، استعداد و استحقاق قهرمانی اش را در بوته ی عمل اجتماعی و مبارزاتی علیه استبداد سیاسی حاکم و تجاوزخارجی در جامعه ی افغانستان به اثبات رسا نید. آنانیکه با مجید شناخت ، نزدیکی و همسویی داشتند، معترف اند که مجید دارای دانش سیاسی – اجتماعی لازم ، دلیری در توفان انقلاب اجتماعی ، برنامه ی کاری دقیق، استعداد تشکیلاتی، قدرت تحلیل اوضاع پیچیده ی سیاسی – اجتماعی ، پونسیل قوی مبارزاتی ، حس فداکاری، رفیق دوستی ، وفا به عهد، تواضع در برابر رفقا و دوستان ، نبوغ نظامی و . . . بوده است . وی همچنان ، شخصیت عالی بی تعصب ، بی کینه ، فراخ دل و فراخ اندیشه در برابر کلیه اقوام ، زبانها، مناطق و باشنده گان سراسرکشور بود.
از زمره ی صفات بزرگ و غیر قابل انکار دیگر مجید ، مقاوم در برابر شکنجه های وحشتناک دشمن ، تسلیم نا پذیری، نفرت در برابر ظالم و متجاوز و جانثاری در راه مردم بود. چنانکه شکنجه گران بی مقدار وی که متآسفانه هنوز زنده و اینجا و آنجا خزیده اند، نمیتوانند منکر آن گردند.
مجید کلکانی ، علاوه از همه ، حیثیت دریای زلال ، خروشان و بی برگشتی را داشت که هیچ نوع برچسب و اتهام واهی، خصمانه و نا جوانمردانه ی دشمنان دولتی ، طبقاتی و ایدئولوژیک وی نمیتوانست ، چنانکه نتوانست از اراده ی آهنین ، مبارزه ی قاطع و مسلحانه ی ضد استبداد و تجاوز ، محبوبیت محلی و ملی و نیز از نزدیکی و جوشش وی با مردمش بکاهد. چنانکه شاعرگفت: مه فشاند نور و سگ عو عو کند هر کسی بر طینت خود می تند
باید با تاکید اظهار داشت که هیچ کس با مطالعه ی صرفا چند جلد کتاب ، فراگیری چند تا لغت ، گویش چند واژه و کلمه ی علمی یا انقلابی و ژست و خرام تو خالی هرگزنمیتواند خود را در مقام یک شخصیت اصیل متعالی و یک قهرمان واقعی جا دهد و یا کسانیکه بگونه تصنعی ، تبلیغاتی و مصلحتی ” شخصیت چند بعدی ” و ” قهرمان ملی ” خوانده میشوند، هیچگاه قهرمان ملی ، مردمی و واقعی نخواهند بود. تاریخ ، چگونه گی عمل و داوری جامعه ی انسانی ، مهر و محکی است بر چنین سند مهم .
شاعر گفت :
تکیه بر جای بزرگان نتوان زد به گزاف
مگر اسباب بزرگی همه آما ده کنی
مجید علی رغم تعالی شخصیت، قهرمانی و مبارزات مستمر، جسورانه و اصولی اش به سود دموکراسی ، آزادی ملی و رفاه اجتماعی ، مرگ زود رسی را استقبال کرد و در ردیف قهرمانان ناکام درسر زمین حماسه خیز افغانستان عزیزپیوست . قهرمانان بزرگی که با مبارزات دلیرانه و افشاندن خونهای پاک قرمزین شان درمقاطع مختلف تاریخی ، لرزه بر اندام حاکمان مستبد ، جنایتکاران سیاسی و متجاوزین خارجی افگندند، ولی به منزل مقصود نا رسیده به کام مرگ رفتند. با آنهم میراث عظیم ، ماندگار و نا زدودنی یی که این قهرمانان ناکام از خویشتن بجا گذاردند ، عبارت از نه گفتن قاطعانه در برابر عبودیت ، تداوم مبارزه ی دلیرانه دربرابر ظلم ، نابرابری و تجاوز و از جان گذشتن در پای آرمان والای انسانی است . بنابران ، تا افغانستان و جهان هست ، چلچراغ مبارزات آزادیخواهانه و ظلمت سوز قهرمانان ملی و از جمله ، مجید کلکانی روشن خواهد بود. ( پایان )
پیکار پامیر
